Wilhelm Wachtel „Sobotnie świece”

1936
plansza z teki: Wilhelm Wachtel, „Golus” / „Pożegnanie z Golusem”
Data powstania: 1936
Miejsce powstania / znalezienia: Lwów
Wymiary: kompozycja: szerokość: 41,5 cm, wysokość: 52 cm; papier: wysokość: 59,7 cm, szerokość: 43,8 cm
Technika: litografia kredką
Tworzywo: farba drukarska, papier czerpany (ciemnokremowy)

Właściciel: Muzeum Narodowe w Krakowie
Klasyfikacja praw autorskich: Domena publiczna

„Pamiętam, że matka w piątek paliła świece i ona tak dokładnie nie wiedziała kiedy trzeba je zapalić. Zawsze mnie prosiła, żebym wyglądał przez okno na ulicę Ormiańską, piękną ulicę, tam było dużo żydowskich rodzin i zawsze jak się patrzyło i oni zapalali świece, to można było zobaczyć dwa takie punkty świetlne – pojawiały się i wtedy ja wołałem: „Mamo, trzeba zapalić świece” (Yoran Golan, Pamiętam, że matka w piątek paliła świece).

źródło: http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/dlibra/doccontent…

W piątkowy wieczór cała rodzina zbierała się przy stole. Obowiązek zapalenia świec zasadniczo przypada kobiecie, jednak nie jest ściśle związany z płcią i dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Gospodyni zapalając świece błogosławiła sobotę a następnie błogosławiła światło.

Świece szabatowe mogą być dowolnego rodzaju, a jedynym wymogiem jest ich wielkość – muszą być na tyle wysokie, aby paliły się przez całą wieczerzę szabatową. Zaleca się także, aby były koloru białego. Nie ma też wyznaczonego rodzaju świecznika, jednak zaleca się użycie dwóch osobnych lichtarzy. Świece powinny stać w widocznym miejscu i być zapalane na stole, przy którym spożywa się kolację. Jeżeli jest to niemożliwe, to powinny znajdować się w tym samym pomieszczeniu. Nie powinny być także przenoszone w inne miejsce aż do końca szabatu. Świece zawsze powinny wypalić się same – zakazane jest ich gaszenie.

Szabat jest najważniejszym świętem w judaizmie, jedynym świętem rytualnym, które wynika wprost z Dekalogu.

Począwszy od IV wieku, główny nurt chrześcijaństwa porzucił świętowanie szabatu, a biblijne przykazanie wypełnia poprzez święcenie niedzieli (na pamiątkę zmartwychwstania) Jezusa

***

Wilhelm Wachtel (ur. 1875, Lwów – 1942, USA) –
malarz, grafik, ilustrator, związany ze środowiskiem Lwowa. Studiował w ASP w Krakowie (1895-1899) oraz w Königliche Akademie der bildenden Künste w Monachium. Prace wystawiał m.in. na wystawach organizowanych przez TPSP we Lwowie i Krakowie. Przed I wojną światową mieszkał w Wiedniu i Paryżu. Tworzył przede wszystkim portrety i prace o tematyce żydowskiej, wśród nich wiele nastrojowych kompozycji, których scenerię stanowią małe żydowskie miasteczka (sztetł; Pożegnanie z Golusem, Żydzi przed bóżnicą w Krakowie, Żyd w bóżnicy, Miasteczko w piątek wieczorem), domostwa żydowskiego (Szabasowe świece, Wieczór sederowy). Malował też widoki Lwowa, Krakowa, Warszawy, Wiednia, Paryża. Po podróży do Palestyny w 1922 roku malował sceny z życia Żydów w tym kraju. Tworzył olejno i pastelami, zajmował się grafiką (teka Pożegnanie z Golusem). Sporo wystawiał; a w roku 1935 miał monograficzną wystawę w warszawskiej Zachęcie, na której pokazał blisko 50 prac. W 1936 roku wyjechał do Palestyny a następnie do USA, Zginął tragicznie w wypadku samochodowym w Stanach Zjednoczonych Większość prac Wachtla zaginęła w czasie wojny.

żródła:
https://www.jhi.pl/psj/Wachtel_Wilhelm
https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/4064-wachtel-wilhelm
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilhelm_Wachtel
https://pl.wikipedia.org/wiki/Świece_szabatowe
http://teatrnn.pl/…/szabat-obrzedy-i-obyczaje-w-lublinie/