Antoni Grabarz „Żyd kuśnierz”

1937
Materiał: płótno
Technika: olej
Wysokość [mm]: 1010
Szerokość [mm]: 800

Obraz przywołany w tym kontekście przez wrocławskiego historyka sztuki, antykwariusza i dziennikarza Jerzego Tomaszewskiego (dziękuję). Dzieło Grabarza, jeśli go porównać z cała galerią współczesnych reprodukcji „Żydów z pieniążkami” (chociażby jeden z obrazów sfotografowanych przeze mnie w OBI oraz szereg obrazów sprzedawanych na aukcjach allegro: https://allegro.pl/kategoria/dekoracje-i-ozdoby-obrazki-i-obrazy-110911?string=żyd+na+szczęście&bmatch=baseline-dict43-hou-1-4-1127&order=p)

wydaje się być ich niedościgłym pierwowzorem. W gruncie rzeczy wszystko wskazuje na to, że obraz „Żyda kuśnierza” stał się obiektem wielokrotnego współczesnego plagiatu i nadużycia – w jakiś szczególny i intencjonalny sposób kuśnierzowi wypadła z rąk igła z nitką, a wpadły pieniążek z sakiewką. Na pytanie, po co bogu ducha winny kuśnierz został przerobiony na „symbol szczęścia i bogactwa”, a w moim przekonaniu i wielu moich znajomych ze środowisk, zarówno polskich jak i żydowskich, na „obraz przedstawiający negatywny i szkodliwy stereotyp nierozerwalnie łączący wyobrażoną postać Żyda z pieniędzmi” – odpowiedzcie sobie państwo sami….

A teraz aby przywrócić proporcje. Twórca obrazu, polski malarz, grafik i projektant wnętrz, Antoni Grabarz, (właściwie Antoni Grabarz-Jarzymski) urodził się w 1904 w Warszawie, zmarł w 1965 w Bydgoszczy. „W latach 1922-1928 studiował pod kierunkiem prof. Tadeusza Pruszkowskiego na Wydziale Malarstwa ASP w Warszawie. Dyplom obronił w roku 1930. Do wybuchu wojny związany z grupą artystyczną „łukaszowców”. W 1945 roku osiedlił się na stałe w Bydgoszczy.

Jego twórczość to początkowo malarstwo rodzajowe (okres grupy „łukaszowców”) m.in. szereg prac związanych z życiem rybaków („cykl barek”), następnie portrety salonowe (głównie kobiece) i motywy żydowskie (tu m.in.: „Żyd kuśnierz”, „Stary Żyd o lasce” (z roku 1924), ), które towarzyszyły sztuce Grabarza od początku jego działalności artystycznej. Po wojnie pracował pod wpływem inspiracji postimpresjonistycznego i kubistycznego malarstwa francuskiego. Zajmował się głównie kompozycją figuralną (martwe natury), wykonywał pejzaże, portrety. Rysował także karykatury, a jako „łukaszowiec” brał udział w kilku dużych projektach wnętrz, uprawiał malarstwo ścienne i projektował plakaty.”

(za Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Antoni_Grabarz)

obraz ze zbiorów Centralnej Biblioteki Judaistycznej
https://cbj.jhi.pl/