Leonia Nadelman Janecka „Widok z okna. Gałązka kasztanowca”


1928
litografia/papier, 40 x 29 cm (w świetle passe-partout), sygnowana i datowana ołówkiem p.d.: 'L. Nadelmanówna 1928′

***

Leonia Janecka, przed wojną Nadelman (ur. 20 lipca1909 w Warszawie, zm. 2 stycznia2003 tamże) – polska graficzka, ilustratorka książkowa, malarka.

Urodziła się w Warszawie jako Leonia Nadelman, w rodzinie pochodzenia żydowskiego. Była bratanicą rzeźbiarza Eliego Nadelmana.

W 1935 roku ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie uczyła się w pracowni Tadeusza Pruszkowskiego[4].

Miała młodszą o 7 lat siostrę Hanię i brata (imię nieznane). W 1939 r. wyjechała z rodzicami i siostrą do Lwowa. Po wkroczeniu Niemców, postanowili wrócić do Warszawy z wynajętym przewodnikiem. Przeszli do getta przez wybitą, za opłatą, dziurą w murze. Zamieszkali początkowo na terenie małego getta. Po jego zlikwidowaniu, przyjęła ich do siebie siostra ojca, która mieszkała w budynku Toebbensa. Po rozpoczęciu przez Niemców akcji wysiedleńczych, postanowili wyjść z getta. Pierwsza wyszła przez przekupioną wachę, Leonia. Pojechała do swojej przyjaciółki, rzeźbiarki Marii Gorełow. Miała metrykę po osobie zmarłej na nazwisko Leonia Janecka, na tej podstawie wyrobiła sobie kenkartę. Po kilku dniach dotarli tam też rodzice. Leonia z matka mieszkała u Marii 3 miesiące.

Potem często zmieniała mieszkania, kilka razy była szantażowana przez szmalcowników na ulicy. Mieszkała m.in. u przyjaciół swojego profesora z ASP, państwa Kinarsaj, u starszej pani, globtroterki, pod Warszawą, u nauczycielki w szkole RGO, w Ursusie. Haftowała chusteczki, robiła torby ze sznurka na szydełku, tak zarabiała, nie chciała brać pieniędzy od ukrywających się rodziców, ale często ich odwiedzała. W czasie wybuchu powstania warszawskiego była z rodzicami na Saskiej Kępie. Znaleźli się pod obstrzałem, ukrywali się w piwnicy. Potem wydostali się z Warszawy na wieś, zamieszkali w jakieś szopie. Po wyzwoleniu Warszawy, Leonia do niej wróciła i zamieszkała na Saskiej Kępie.

W 1945 roku związała się z malarzem Arturem Nachtem-Samborskim.

Twórczość Janeckiej obejmowała malarstwo, rysunek, grafikę oraz grafikę użytkową, a w okresie powojennym przede wszystkim ilustrację książkową.

Karierę rozpoczęła przed II wojną światową, pod nazwiskiem Nadelmanówna. Należała do Loży Wolnomalarskiej, grupy artystycznej założonej w 1932 roku przez uczniów Tadeusza Pruszkowskiego. Zajmowała się już także grafiką, np. w 1933 roku otrzymała trzecią nagrodę w konkursie na plakat reklamowy kosmetyków Elida, organizowanym przez Instytut Propagandy Sztuki.

Po wojnie Janecka właściwie od razu wróciła do działalności artystycznej. We wrześniu 1945 roku wzięła udział w ekspozycji czasowej „Ruiny Warszawy, rysunki – akwarele – gwasze”, która towarzyszyła słynnej wystawie „Warszawa oskarża” pokazywanej w Muzeum Narodowym w Warszawie. Za wystawione prace artystka otrzymała nagrodę przyznawaną przez Biuro Odbudowy Stolicy.

W latach 50. graficzka otrzymywała kolejne nagrody: wyróżnienie na I Ogólnopolskiej Wystawie Książki i Ilustracji (1951), I nagrodę na II Ogólnopolskiej Wystawie Ilustracji (1955), nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży (1956). Wśród późniejszych sukcesów warto wspomnieć honorowe wyróżnienie na I Biennale Sztuki dla Dziecka (1973).

Jako ilustratorka współpracowała m.in. z wydawnictwami „Nasza Księgarnia”„Czytelnik” oraz „Książka i Wiedza”. Do jej najbardziej znanych realizacji należy oprawa ilustracyjna książki Chłopcy z Placu Broni Ferenca Molnára

https://new.getto.pl/pl/Osoby/J/Janecka-Leonia-Nadelman

https://pl.wikipedia.org/wiki/Leonia_Janecka


Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *